Przemoc domowa definiowana jest jako jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób (członków rodziny, a także innych osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących), w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
Definicje przemocy domowej charakteryzują określone cechy, tj.:
- intencja - przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary,
- nierównowaga sił między ofiarą, a sprawcą - w relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą, nie zawsze musi to być przewaga fizyczna, może być to również przewaga psychiczna, ekonomiczna,
- narusza prawa i dobra osobiste ofiary - sprawca wykorzystuje przewagę siły, narusza podstawowe prawa ofiary, np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.,
- powoduje szkody fizyczne i psychiczne - sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody.
Klasyfikacja przemocy – formy przemocy
Przemoc fizyczna wiąże się z naruszeniem nietykalności cielesnej, przy której często dochodzi do uszkodzenia ciała oraz której towarzyszy ból fizyczny. Przemoc fizyczna objawia się przeważnie przez popychanie, uderzanie, duszenie, kopanie, policzkowanie, a jej celem, poprzez zadawanie bólu, jest kontrolowanie i zmiana zachowania drugiej osoby. Przemoc fizyczna może być czynna, czyli wykorzystuje wszelkie formy naruszenia nietykalności cielesnej lub może przyjmować formę bierną, kiedy sprawca zaniedbuje drugą osobę, szczególnie tę od niej zależną, ale również wówczas, kiedy sprawca zamyka ofiarę w odosobnionym pomieszczeniu, głodzi lub pozostawia w zagrażającym życiu lub zdrowiu miejscu. Na przemoc fizyczną również składa się wszelkie rzucanie przedmiotami w drugą osobę lub niszczenie jej rzeczy.
Przemoc psychiczna nazywana również emocjonalną, charakteryzuje się dehumanizacją ofiary poprzez wzbudzenie w niej strachu przed konsekwencjami, jakie niesie za sobą rozgniewanie sprawcy. Dehumanizacja odbywa się poprzez ciągłe groźby, wyzywanie, ograniczanie swobody oraz decyzji i myśli ofiary, krytykowanie uczuć, zachowań oraz poprzez domaganie się posłuszeństwa. Sprawca jest stale kontrolujący, izoluje ofiarę od przyjaciół i rodziny, grozi zabraniem dzieci, a nawet wmawia ofierze choroby psychiczne. Sprawca, który stosuje przemoc psychiczną zakazuje często korzystania z przedmiotów domowych oraz wychodzenia z domu. Sprawca poprzez stosowanie przemocy psychicznej, obniża możliwości psychiczne i intelektualne ofiary do podjęcia sprzeciwu i stawiania oporu. Przemoc psychiczna towarzyszy pozostałym, wymienionym wyżej formom przemocy i jest trudna do udowodnienia, za to najbardziej niszcząca poczucie wartości i godności ofiary.
Przemoc seksualna rozumiana, jako zmuszanie drugiej osoby do różnego rodzaju zachowań seksualnych, które mają na celu upokorzenie ofiary, demonstrację władzy i siły sprawcy oraz służy zaspokajaniu wyłącznie potrzeb seksualnych sprawcy, są to, np. wymuszanie nieakceptowanych form współżycia bądź praktyk seksualnych, obmacywanie, gwałt, wyśmiewanie wyglądu i ciała, krytykowanie zachowań seksualnych, a także zmuszanie do oglądania pornografii.
Przemoc ekonomiczna dotyczy naruszenia lub niszczenia czyjejś własności. Wiąże się również z pozbawieniem środków finansowych do życia lub niezaspokajanie potrzeb niezbędnych do przeżycia. Za przemoc ekonomiczną uważa się np. niszczenie rzeczy, kradzież, używanie przedmiotów bez pytania i zgody właściciela, zabierania lub wydzielania pieniędzy, przeglądanie dokumentów i korespondencji, sprzedawanie wspólnych rzeczy, a także wszelkie pożyczki „na wspólne konto”. Wymienione zachowania mają na celu zaspokojenie potrzeby władzy i kontroli przez sprawcę oraz uzależnienie ofiary od dochodów sprawcy lub zrzucenie na ofiarę odpowiedzialności za utrzymanie rodziny.
Przemoc gorąca charakteryzuje się nagłym wybuchem złości bądź gniewu, które są tłumione i wynikają z problemów, z którymi sprawca sobie nie poradził, np. problemy finansowe czy w pracy. Sprawca odreagowuje niezałatwione sprawy na członkach rodziny, wpada w furie spowodowaną skumulowaniem się frustracji, złości i stresu. Sprawcy przemocy gorącej nie kontrolują napadów gniewu, a wręcz przeciwnie potęgują go do póki nie rozładują napięcia.
Przemoc chłodna charakteryzuje się spokojem, pewnym planem i scenariuszem sprawcy, a agresja tłumaczona i usprawiedliwiana jest rygorystycznym stylem wychowania lub też autorytarnego traktowania rodziców. Mimo, iż sprawca charakteryzuje się spokojem, przemoc chłodna wynika również z frustracji i napięcia sprawcy, który w tym przypadku potrafi je kontrolować. Przemoc chłodna używana jest, jako narzędzie do realizacji wyższych celów, np. wychowania, osiągnięć w nauce, itp.
Cykl przemocy – fazy przemocy
Cykl przemocy składa się z trzech powtarzających się po sobie faz, które w zależności od rozwijania się przemocy mają różną częstotliwość występowania oraz czas pojawiania się i zakończenia.
Faza narastania napięcia pojawia się, kiedy w sprawcy narasta złość i agresja. Każdy incydent w otoczeniu sprawcy lub zachowanie ofiary może wówczas wywołać irytację sprawcy lub awanturę. W fazie narastania napięcia ofiara przemocy wie, co za chwilę może nastąpić, wobec czego stara się uspokoić sprawcę oraz opanować sytuację poprzez spełnianie każdej zachcianki sprawcy próbuje poprawić mu humor, a tym samym uniknąć „kary”. Fazie tej z reguły towarzyszy uczucie niepokoju oraz dolegliwości fizyczne tj.: bóle brzucha, ścisk w żołądku i bóle głowy. Nierzadko również ofiara prowokuje sprawcę do przemocy, ponieważ nie jest w stanie znieść napięcia związanego z niepewnością dalszego rozwoju sytuacji.
Faza gwałtownej przemocy, w zależności od zachowania ofiary następuję szybciej lub później. Dochodzi wówczas do rozładowania napięcia i złości u sprawcy poprzez atak psychiczny i fizyczny. W momencie, kiedy dochodzi po raz pierwszy do ataku ze strony sprawcy, ofiara doznaje szoku, stara się uspokoić sprawcę oraz ochronić siebie. W przypadku, kiedy jest to kolejny akt przemocy ofiary najczęściej już tylko starają się ochronić siebie, stają się bierne.
Faza tzw. „miodowego miesiąca”, w której zachowanie sprawcy się zmienia. Sprawca przemocy wyładował już swoją złość i zdaje sobie sprawę ze swojego zachowania. Zaczyna wówczas szukać usprawiedliwienia oraz tłumaczeń swojej agresji. Przeżywa poczucie winy i skruchę, ale tylko w celu obrony siebie przed konsekwencjami. Sprawca zaczyna przepraszać i składać obietnice zmiany oraz zachowywać się jak w początkowej fazie związku; jest troskliwy, kochający, obdarowuje prezentami i kwiatami. Ponadto sprawca zachowuje się tak jakby do przemocy z jego strony nie doszło, a w momencie, kiedy ofiara doznaje obrażeń ciała czy zakrwawień troskliwie opatruje rany, jakby nie miał związku z ich wystąpieniem. Ofiara zaczyna wówczas wierzyć, że partner się zmienił i że nie dojdzie po raz kolejny z jego strony do aktów przemocy. Niestety faza „miodowego miesiąca” jest tylko etapem i po krótszym lub dłuższym czasie rozpoczyna się kolejna faza narastania napięcia. Z każdym kolejnym cyklem faza narastania napięcia oraz faza gwałtownej przemocy jest gwałtowniejsza i dłuższa, natomiast okres fazy „miodowego miesiąca” skraca się.
Pracownik do kontaktu w sprawach dotyczących ZI Monika Maciak 74/8457650, w sprawach przemocy wszyscy pracownicy socjalni.
Tutaj uzyskasz pomoc:
Ośrodek Pomocy Społecznej
ul. Długa 8, 58-320 Walim
tel. 74/8457 650
Zespół Interdyscyplinarny w Gminie Walim
ul. Długa 8, 58-320 Walim
tel. 74/8457 650
Komisariat Policji w Głuszycy
ul. Grunwaldzka 85, 58-340 Głuszyca tel. 47 875 75 00
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Walimiu
ul. Boczna 9, 58-320 Walim tel. 74/ 8494 345
Punkt Konsultacyjny w Walimiu
ul. Długa 8, 58-320 Walim
- terapeuta uzależnień tel. 509 970 289
- poradnictwo psychologiczne 74/8457 650
Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy Domowej
„Niebieska Linia” – 800 12 00 02
Informacje dotyczące poradnictwa psychologicznego, terapeutycznego i prawnego znajdziesz w zakładce: PORADNICTWO SPECJALISTYCZNE
GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE I OCHRONY JEJ OFIAR W GMINIE WALIM na lata 2021-2025 (PDF 174 KB)
Instytucje wspierające przeciwdziałanie przemocy w rodzinie na terenie województwa dolnośląskiego
